Έρευνα-καταπέλτης για τη “φτώχεια” των παροχών Υγείας στην Ελλάδα

Καταπέλτη για το σύστημα Υγείας στην Ελλάδα, τη δημόσια χρηματοδότηση των υπηρεσιών, τις δαπάνες των νοικοκυριών για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, αλλά και την κατάσταση υγείας των Ελλήνων αποτελεί έκθεση του ΙΟΒΕ σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος.

Σύμφωνα με τη μελέτη με τίτλο “Η Φαρμακευτική Αγορά στην Ελλάδα- Γεγονότα και Στοιχεία 2017”, η μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης της Υγείας είχε ως αποτέλεσμα τη μετατόπιση των εν λόγω δαπανών στον ιδιωτικό τομέα, με την ιδιωτική χρηματοδότηση να φτάνει στο 40,9% το 2016 (έναντι 27% στις χώρες του Νότου και 21% στην ΕΕ).

Όπως σημειώνεται, η συνολική χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας υποχώρησε κατά 2,4% την περίοδο 2010-2016 (-0,6% στις νότιες χώρες, +11,8% στην ΕΕ) και διαμορφώθηκε στα 14,6 δισ. ευρώ το 2016 (8,3% του ΑΕΠ), ενώ την ίδια περίοδο η δημόσια χρηματοδότηση για δαπάνες υγείας μειώθηκε κατά 42,5% (-5,7% στις νότιες χώρες, +10,1% στην ΕΕ),  στα 8,5 δισ. (4,8% του ΑΕΠ).

Ωστόσο, δεν είναι μόνο το “ψαλίδι” στις δαπάνες που έχει επιβαρύνει το ελληνικό σύστημα Υγείας: στην Ελλάδα παρατηρείται υψηλό προσδόκιμο επιβίωσης (81,1 έτη κοντά στο μέσο όρο των χωρών της ΕΕ για το 2015), σταδιακή μείωση του πληθυσμού (γεννήσεις – θάνατοι) κατά 26 χιλ. χιλιάδες άτομα (2016) και αύξηση γηραιότερου πληθυσμού (άνω των 65 ετών) από 21,6% του συνολικού πληθυσμού το 2017 στο 36,5% το 2050.  Η αύξηση του πληθυσμού που ανήκουν στην τρίτη ηλικία και η συρρίκνωση των γεννήσεων πιέζει περαιτέρω τις δαπάνες, καθώς οι ανάγκες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη γίνονται μεγαλύτερες.

Στη μελέτη επισημαίνεται πως υπάρχει επιτακτική ανάγκη για αύξηση της δημόσιας χρηματοδότησης σε δαπάνες υγείας και φαρμακευτική κάλυψη, με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα να καθίσταται πλέον μη βιώσιμη σε ένα περιβάλλον μακροχρόνιας ανεργίας και κατακόρυφης μείωσης του εισοδήματος των Ελλήνων.

Η συνολική κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 1.357 ευρώ το 2016 έναντι 2.027 το 2009, ενώ πλέον υπολείπεται κατά 909 από το μέσο όρο των νοτίων χωρών. Η δημόσια κατά κεφαλήν δαπάνη υγείας υποχώρησε στην Ελλάδα 43,2% μεταξύ 2009 και 2016, όπου και διαμορφώθηκε στα 789 ευρώ, έναντι αύξησης 19,9% στην ΕΕ23 και ηπιότερης κάμψης στις χώρες του Νότου κατά 2,4% την ίδια περίοδο.

Η μελέτη του ΙΟΒΕ και του ΣΦΕΕ συνεχίζει αναφέροντας πως οι δαπάνες υγείας αποτελούν το 7,4% των συνολικών δαπανών των ελληνικών νοικοκυριών που διεξάγονται μέσα από συναλλαγές στην αγορά για το 2016 έναντι 6,5% το 2009.

Αν και ο μέσος όρος μηνιαίας δαπάνης ανά νοικοκυριό για την υγεία παρουσίασε μείωση 23% σε απόλυτα μεγέθη σε σχέση με το 2009 (103,7 ευρώ το 2016 έναντι 134,3 ευρώ το 2009), το ποσοστό των δαπανών αυτών είναι υψηλότερο από το 2009, φανερώνοντας τη μειωμένη αγοραστική αξία των νοικοκυριών, την αυξημένη συμμετοχή των ασθενών για δαπάνες υγείας και την ανελαστικότητα της δαπάνης για τις συγκεκριμένες κατηγορίες.

Αντίστοιχα, η συνολική δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα, διαμορφώθηκε στα 3,8 δισ. ευρώ το 2015 σημειώνοντας μείωση 37,6% σε σύγκριση με το 2009. Η δημόσια δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα από 4,8 δισ. ευρώ το 2009 διαμορφώθηκε στα 2 δισ. το 2015, καταγράφοντας ακόμα μεγαλύτερη μείωση 58,7%. Αντίθετα, η ιδιωτική δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα σημείωσε άνοδο από 1,3 δισ. ευρώ το 2009 στα 1,8 δισ. το 2015.

Η υψηλότερη δημόσια κατά κεφαλή δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα καταγράφεται το 2015 στη Γερμανία, στην Ιρλανδία και στο Λουξεμβούργο, ενώ η Ελλάδα (181 ευρώ) βρίσκεται κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ22 (292 ευρώ). Αντίθετα, στην ιδιωτική κατά κεφαλήν δαπάνη για φαρμακευτικά και άλλα υγειονομικά αναλώσιμα, η Ελλάδα (170 ευρώ) βρίσκεται σε υψηλότερη θέση από το μέσο όρο της ΕΕ22 (136 ευρώ), καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση.

Η “λιτότητα” στη χρηματοδότηση της Υγείας θα συνεχιστεί παρόλα αυτά και φέτος. Η δημόσια νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη καθορίστηκε στα 530 εκατ. ευρώ για το 2018 μειωμένη κατά 30% σε σχέση με το 2015 (764 εκατ. ευρώ), πριν την επιβολή κλειστού προϋπολογισμού.

Η μείωση της δημόσιας νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης είχε ως αποτέλεσμα τη μετακύλιση στη βιομηχανία (σε νοσοκομειακό επίπεδο η συμμετοχή των ασθενών είναι μηδενική), με τους υποχρεωτικούς μηχανισμούς επιστροφών και εκπτώσεων(clawback και rebate), όπου για το 2016 έφτασε τα 260 εκατ. ευρώ και για το 2017 εκτιμάται στα 320 εκατ. (35% της συνολικής νοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης).

Η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη παραμένει στα 1,945 δισ. έναντι 5,1 δισ. το 2009. Ταυτόχρονα, σημειώθηκε σημαντική αύξηση στη συμμετοχή της βιομηχανίας με τους μηχανισμούς υποχρεωτικών επιστροφών και εκπτώσεων, όπου για το 2017 θα φτάσει στα 875 εκατ. ευρώ σημειώνοντας 16,5% αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τέλος, το 2017, η συμμετοχή των ασθενών και της βιομηχανίας έφτασε στο 50% της συνολικής εξωνοσοκομειακής φαρμακευτικής δαπάνης.