Η χρήση νέων τεχνολογιών στον τομέα της Υγείας προς όφελος του Πολίτη

Σημαντικές ανακοινώσεις για το σχεδιασμό, την εφαρμογή και τη χρήση τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στον τομέα της Υγείας στη χώρα μας, οι οποίες έρχονται να βελτιώσουν την πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας, να διευκολύνουν το έργο των επαγγελματιών υγείας και να ενισχύσουν τους μηχανισμούς ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο εθνικό σύστημα υγείας, έλαβαν χώρα στο διήμερο Συνέδριο Health IT Conference 2018, πουπραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία στις 26 και 27 Φεβρουαρίου 2018.

Στο κατάμεστο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Ευγενίδου παρευρέθηκαν και τις δύο ημέρες πάνω από 400 στελέχη από τις υγειονομικές περιφέρειες της χώρας, από δημόσια νοσοκομεία και κέντρα υγείας, εκπρόσωποι φορέων και οργανισμών του κλάδου της Υγείας, και της Πληροφορικής, καθώς και πολυάριθμα στελέχη επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. Τη διοργάνωση του συνεδρίου ανέλαβαν από κοινού το Health Daily και το Netweek της Boussias Communications, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας με την πολύτιμη συνεργασία της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Υγείας, της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, του ΕΣΠΥ, του HL7 Hellas και του ΙΤΕ.

Τον εναρκτήριο χαιρετισμό απηύθυνε ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κ. Ιωάννης Μπασκόζος, τονίζοντας πως η χρήση νέων τεχνολογιών στον τομέα της υγείας έχει μεγάλη αξία, καθώς μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη ζωή των ασθενών, αλλά και την πρόσβαση στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και στη θεραπεία. Ο κ. Μπασκόζος τόνισε ότι για να επιτύχει το σημαντικό εγχείρημα της ηλεκτρονικής υγείας, το οποίο υλοποιείται σήμερα από το ΥπουργείοΥγείας σε όλο το φάσμα της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας υγειονομικής περίθαλψης, απαιτείται η συναίνεση και η ενεργή υποστήριξη των λειτουργών υγείας της χώρας. Πρόσθεσε ότι και οι δύο πλευρές (Υπουργείο και Φορείς Υγείας) πρέπει να στηρίξουν αυτές τις ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις, γιατί το σύνολο των σχεδιαζόμενων και σταδιακά εφαρμοζόμενων υπηρεσιών, θα βοηθήσει όλους και θα αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο στα χέρια των λειτουργών υγείας. Επίσης ο κ. Μπασκόζος τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης του προσωπικού των τμημάτων και διευθύνσεων πληροφορικής των νοσοκομείων. Επίσης  επεσήμανε πως η ενίσχυση του ρόλου του πολίτη, η προστασία των προσωπικών του δεδομένων και η διείσδυση των υπηρεσιών πληροφορικής του αποτελούν προτεραιότητες του υπουργείου Υγείας και δεσμεύτηκε ότι τα νέα μέτρα θα λάβουν υπόψη τις ανησυχίες των υγειονομικών φορέων. Κλείνοντας το χαιρετισμό του αναφέρθηκε στην ανάγκη το Υπουργείο να αποκτήσει ρόλο συνεποπτεύουσας αρχής ως προς την ΗΔΙΚΑ ΑΕ και τόνισε πως στα σχέδια του Υπουργείου είναι η διαμόρφωση ενός σοβαρού περιβάλλοντος συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.

Ακολούθως παρουσιάστηκαν από τον κ. Γεώργιο Στεφανόπουλο, Σύμβουλο του Υπουργείου Υγείας οι προτάσεις χρηματοδοτούμενων δράσεων, που κατέθεσε το Υπουργείο προς τη Γενική Γραμματεία Ψηφιακής Πολιτικής, τα οποία αφορούν σε πρώτη φάση σε πέντε οριζόντια έργααναμόρφωσης των υπηρεσιών πληροφορικής στον τομέα της υγείας. Τα έργα αυτά είναι: 1. Το Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας για την Υγεία, ένα κομβικής σημασίας έργο, ώστε να μπορούν τα συστήματα που υπάρχουν σήμερα να καταφέρουν να «μιλούν την ίδια γλώσσα». 2. Τη δημιουργία ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού συστήματος για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, σε συνεργασία με την ΗΔΙΚΑ ΑΕ. 3. Την εγκατάσταση συστημάτων RIS–PACS σε όλες τις δημόσιες δομές φροντίδας υγείας. 4. Την ανάπτυξη ενός Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης του συνόλου της Αιμοδοσίας στη χώρα μας. 5. Την Επέκταση του εφεδρικού PACS του ΕΔΕΤ και του νεφοϋπολογιστικού συστήματος για την υγεία, που λειτουργεί ήδη στην Κνωσό. Ο κ. Στεφανόπουλος αναφέρθηκε στη σημασία δημιουργίας του συλλογικού οργάνου των στελεχών πληροφορικής του δημόσιου τομέα που ανακοινώθηκε επίσης στο πλαίσιο του συνεδρίου, τονίζοντας την αξία μιας τέτοιας προσπάθειας για την αναβάθμιση του ρόλου των δημόσιων στελεχών πληροφορικής αλλά και για την ενίσχυση της εξάπλωσης των μεταρρυθμιστικών έργων που επιχειρεί να εφαρμόσει το Υπουργείο. Τόνισε επίσης την ανάγκη δημιουργίας μόνιμου πιστωτικού μηχανισμού πληροφορικής υγείας του Υπουργείου (της τάξης του 0,5% της δημόσιας δαπάνης για την υγεία που αγγίζει τα 46 εκατ. ευρώ), στη λογική συνεχούς επένδυσης και αναβάθμισης των προσφερόμενων υπηρεσιών με κριτήρια υψηλής ανταποδοτικότητας στα πρότυπα των υπόλοιπων κρατών. Τέλος αναφέρθηκε στην επιτυχή ολοκλήρωση μιας σημαντικής συνεργατικής προσπάθειας των Γραμματειών Ψηφιακής Πολιτικής και Δημόσιας Υγείας για την δημιουργία «Τεχνικής Έκθεσης» για την ηλεκτρονική υγεία, που θα αποτελέσει όπως εμφατικά ανέφερε, μια σοβαρή παρακαταθήκη.

Το πλαίσιο λειτουργίας και συνεργασιών της ΗΔΙΚΑ ΑΕ με το Υπουργείο Υγείας καθώς και το πρόγραμμα υλοποίησης σειράς νέων έργων πληροφορικής υγείας παρουσίασε ο κ. ΑναστάσιοςΤάγαρης, Πρόεδρος και Δ/νων Σύμβουλος του φορέα. Ειδικότερα, αναφέρθηκε σε σημαντικά έργα στο χώρο της υγείας αλλά και ευρύτερα σε εθνικό επίπεδο που υποστηρίζει επιτυχώς σήμερα η ΗΔΙΚΑ ΑΕ όπως: 1. Το Μητρώο AMKA και το Σύστημα Διαχείρισης της Ασφαλιστικής Ικανότητας (ΑΤΛΑΣ) και το πώς το πρώτο μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία ενός Εθνικού Μητρώου Health ID στη λογική που ακολουθούν και τα υπόλοιπα Κρατη Μέλη, 2. Το Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης (e-Prescription/Dispensation). 3. Τον Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΑΗΦΥ), και το Συνοπτικό ΙστορικόΥγείας του Πολίτη και πως αυτά θα υποστηριχθούν στη βάση υποστήριξης μηχανισμών διασφάλισης της συγκατάθεσης του Πολίτη 4. Τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Πιστοποίησης Αναπηρίας ΑμεΑ. 5. Το Εθνικό Σύστημα Διαθεσιμότητας και Ραντεβού (eRDV), στο οποίο ο γιατρός ή η μονάδα υγείας μπορεί να αναρτήσει τη διαθεσιμότητά του και να διαχειριστεί τα ραντεβού του, ενώ ο Πολίτης θα μπορεί να κλείνει τα ραντεβού του όπως κάνει ήδη σήμερα και στα ΠΕΔΥ. 6. Το επί χρόνια υποστηριζόμενο Hospital Information System (ERP/HIS), το οποίο λειτουργεί επιτυχώς σε 14 Νοσοκομεία 7. Τη νέα κεντρικοποιημένη λύση Πληροφοριακής Πλατφόρμας Νοσοκομείων (ΕΠΣΥΜΥ) που λειτουργεί ήδη στον Ευαγγελισμό και στο Λαϊκό. 8.Την ανάληψη του ρόλου του Εθνικού Διασυνοριακού Κόσμου για την ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων υγείας με τα υπόλοιπα Κράτη Μέλη για την υποστήριξη διασυνοριακών υπηρεσιών ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και συνοπτικού ιστορικού υγείας.

Όσον αφορά στον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας (ΗΦΥ) ο κ. Τάγαρης ανέφερε ότι ο έρχεται να συνθέσει πληροφορίες που παράγονται και που μέχρι σήμερα είναι απομονωμένες και για αυτό το λόγο δεν αξιοποιούνται. Ο φάκελος αυτός δημιουργεί, συντηρεί και εξασφαλίζει τη συνέχεια στην παρακολούθηση της υγείας του πολίτη, ενώ παράλληλα εγγυάται τις απαιτήσεις ιδιωτικότητας και εμπιστευτικότητας των δεδομένων (προσωπικού / ιατρικού απορρήτου). Συνεργάζεται με το Συνοπτικό Ιστορικό Υγείας, «βλέπει» τα δεδομένα του ασθενή και ενημερώνει το ιστορικό του παρέχοντας τη δυνατότητα πρόσβασης και στον ίδιο τον Πολίτη ενδυναμώνοντας το ρόλο του. Ο κ. Τάγαρης ανέφερε ότι μελλοντικά εξετάζεται και η χρήση ψηφιακών πιστοποιητικών για ψηφιακή υπογραφή συνταγών και παραπεμπτικών ως βασικό στοιχείο της εφαρμογής της άυλης συνταγής. Ο κ. Τάγαρης επεσήμανε επίσης ότι ο Φεβρουάριος του 2019 αποτελεί ημερομηνία – ορόσημο, όπου θα είναι διαθέσιμες και οι τρεις βασικές υπηρεσίες. Κλείνοντας την ομιλία του τόνισε πως η ΗΔΙΚΑ ΑΕ επιχειρεί με μια σειρά εφαρμογών εθνικής κλίμακας να προσφέρει ένα ισχυρό σύνολο υπηρεσιών στη διάθεση του επαγγελματία υγείας, του Υπουργείου αλλά και στην προοπτική ενδυνάμωσης του ρόλου του πολίτη εντός του συστήματος υγείας και της γνώσης και διαχείρισης της ιατρικής του πληροφορίας.

Το αναμορφωμένο Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας, που αποτελεί τη θεσμική θωράκιση της «ηλεκτρονικής υγείας» για κάθε σοβαρό κράτος που επιχειρεί να διαμορφώσει ένα σταθερό και ολοκληρωμένο οικοσύστημα υπηρεσιών, παρουσίασε ο κ. Αλέξανδρος Μπέρλερ, Πρόεδρος της HL7 Hellas. Όπως ανέφερε, το Εθνικό Πλαίσιο Διαλειτουργικότητας είναι ένα πλαίσιο κοινά αποδεκτών αρχών (σενάρια χρήσης, διαδικασίες, αρχιτεκτονική, κωδικοποιήσεις) βασισμένες σε διεθνή, ανοιχτά και διαφανή πρότυπα και προδιαγραφές (Refined eHealth European InteroperabilityFramework). Όπως ανέφερε ο κ. Μπέρλερ η υλοποίησή του στη χώρα μας η οποία σύμφωνα με το σχεδιασμό του Υπουργείου θα γίνει στο πλαίσιο κατατεθειμένης δράσης ΕΣΠΑ, οφείλει και πρέπει να γίνει σταδιακά και σοβαρά, με βάση τις ανάγκες των χρηστών και με κατάλληλα προτεραιοποιημένη επιλογή των σεναρίων χρήσης. Ο κ. Μπέρλερ έκανε λόγο και για τη στόχευση διαμόρφωσης των Εθνικών Προδιαγραφών Διαλειτουργικότητας, με βάση και την απόφαση της Ε.Ε. της 28ης Ιουλίου 2015. Επίσης, αναφέρθηκε και στην ανάγκη δημιουργίας ενός κεντρικού μηχανισμού (φορέα) δοκιμών, στοιχείο το οποίο καλύπτεται από την αντίστοιχη πρόταση, συμμόρφωσης και πιστοποίησης των παρόχων/κατασκευαστών και στη βάση της συνεργασίας με διεθνείς ανεξάρτητους φορείς. Το πλαίσιο αυτό μπορεί να επιτρέψει την απόδοση συνόλου υπηρεσιών στη λογική του «one stop shop» για τον Πολίτη.

Το νέο επιχειρησιακό σύστημα μονάδων υγείας της ΗΔΙΚΑ ΑΕ, το οποίο χρηματοδοτείται από πόρους ΕΣΠΑ, αποδίδεται στη λογική συμφωνίας πλαίσιο και αποτελεί μια ολοκληρωμένη λύση στη λογική ενός ενιαίου πληροφοριακού συστήματος, παρουσίασε η κα Αθηνά Τριανταφυλλίδου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Λειτουργίας και Υποστήριξης Εφαρμογών της Η.ΔΙ.Κ.Α. Α.Ε. Στόχοι του έργου είναι μια ολοκληρωμένη και ομοιογενής λύση, η οποία θα διασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και τον περιορισμό του κόστους καθώς και την εφαρμογή τυποποίησης σε βασικές διαδικασίες, καλύπτοντας όπως προβλέπεται σειρά Νοσοκομείων,αθροίζοντας στο σύνολο 7500 αναπτυγμένες κλίνες. Η κα Τριανταφυλλίδου αναφέρθηκε στα δύο στάδια υλοποίησης του έργου, με το πρώτο να καλύπτει το σύνολο των ενεργειών υλοποίησης και λειτουργίας της κεντρικής πλατφόρμας του Ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος και την ένταξη σε παραγωγική λειτουργία των νοσοκομείων «Ευαγγελισμός» και «Λαϊκό» (δυναμικότητας 1520 κλινών) και το δεύτερο να αποτελεί και την εξάπλωση του συστήματος στο σύνολο των υπόλοιπων μονάδων υγείας. Αναφερόμενη στην επιτυχημένη πιλοτική λειτουργία του συστήματος στομεγαλύτερο Νοσοκομείο της χώρας (Ευαγγελισμό) η κα Τριανταφυλίδου τόνισε πως κάτι τέτοιο δεν έχει παγκόσμιο προηγούμενο και πως αυτό οφείλεται στην υψηλή κατάρτιση των στελεχών της ΗΔΙΚΑ ΑΕ και της διεύθυνσης πληροφορικής του Νοσοκομείου, καθώς και στη στήριξη που το έργο είχε από κάθε εμπλεκόμενο. Κλείνοντας την παρουσίασή της ανέφερε ότι αναμένεται η υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με 14 νοσοκομεία εντός των επομένων ημερών.

Στην πρώτη επίσημη ανακοίνωση της δημιουργίας Επιστημονικού Συλλόγου με τίτλο «Πανελλήνια Επιστημονική Ένωση Πληροφορικής της Υγείας (Π.Ε.Ε.ΠΛ.Υ.)» προχώρησε ο κ. Αργύρης Σακελλαρίου, από το Τμήμα Πληροφορικής Οργάνωσης του Γενικού Ογκολογικού Νοσοκομείου Κηφισιάς «Οι Άγιοι Ανάργυροι» και Πρόεδρος προσωρινής 5μελούς επιτροπής για την ίδρυση του συλλογικού οργάνου. Όπως ανέφερε ο κ. Σακελλαρίου, κύριοι λόγοι της δημιουργίας του συλλόγου υπήρξαν η διαπιστωμένη έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων της πληροφορικής, η διαφορετική αντιμετώπιση απέναντι σε ίδια προβλήματα, η σπατάλη σε πόρους (οικονομικούς και ανθρώπινους), η έλλειψη επικοινωνίας με προϊστάμενους φορείς σε επιχειρησιακό αλλά και επιστημονικό επίπεδο και η διάχυση και ανταλλαγή γνώσης και καλών πρακτικών. Στόχοι του συλλόγου είναι η δημιουργία ενός φορέα – αρωγού σε θέματα IT στην Υγεία με επιστημονικό, συμβουλευτικό ή και επεμβατικό κατά περίπτωση ρόλο, η εκπροσώπηση των μελών σε Εθνικούς και Διεθνείς φορείς, η συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια και ευρωπαϊκά προγράμματα, η συμβολή στην έρευνα της επιστήμης με την υποστήριξη εκπαιδευτικών προγραμμάτων και η κατάρτιση ειδικών προϋπολογισμών για την Πληροφορική στα Νοσοκομεία και τις ΥΠΕ. Όπως ανέφερε ο κ. Σακελλαρίου η προσπάθεια ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο (2017) και σήμερα αριθμεί περισσότερους από 120 συναδέλφους ως ιδρυτικά μέλη του συλλόγου.

Οι συμμετέχοντες στο συνέδριο είχαν την ευκαιρία να ενημερωθούν για το τι αλλάζει στον τομέα της υγείας, από το Μάιο του 2018, με την εφαρμογή του νέου Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ). Η ενημέρωση έγινε από τον κ. Δημήτριο Ζωγραφόπουλο, Ειδικό Επιστήμονα της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα. Ο κ. Ζωγραφόπουλος εξήγησε στους παρευρισκόμενους το πως ενισχύεται η ανάγκη διαμόρφωσης ενός ευρύτερου πλαισίου σεβασμού και προστασίας των δεδομένων υγείας των πολιτών, τι σημαίνει αυτό σε επίπεδο προετοιμασίας για τους φορείς και τους παρόχους εφαρμογών, ποιος ο ρόλος των εμπλεκόμενων σε φυσικό και τεχνικό επίπεδο και το πώς νοείται η έννοια της συγκατάθεσης των πολιτών για τις εθνικές και τοπικές εφαρμογές ηλεκτρονικής υγείας. Επεσήμανε και ανέλυσε τους όρους του Υπεύθυνου Επεξεργασίας, του Εκτελούντος την Επεξεργασίας, του Υποκειμένου, των Χρηστών Υπηρεσιών και ανέλυσε το ρόλο και το προφίλ του Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων (Data Protection Officer – DPO) που θα κληθούν οι Φορείς να αποκτήσουν. Πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο του ΓΚΠΔ, τα ευαίσθητα δεδομένα της υγείας, χρήζουν αυξημένης προστασίας σε σχέση με τα απλά δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Πρότεινε πως τόσο το Υπουργείο Υγείας όσο και οι Υγειονομικές Περιφέρειες θα πρέπει να κινηθούν άμεσα στην ανεύρεση συνεργατών DPO κανόνας ο οποίος μπορεί να επεκταθεί και στα μεγάλα Νοσοκομειακά ιδρύματα όπως αυτά άνω των 600 κλινών.

Και τις δύο ημέρες του συνεδρίου το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων παρέμεινε αμείωτο με πληθώρα σύντομων και εξαιρετικά στοχευμένων παρουσιάσεων, ενταγμένων σε σειρά θεματικών ενοτήτων σχετικών με τις καλές πρακτικές εφαρμογών και υπηρεσιών εντός νοσοκομειακού περιβάλλοντος, την επίτευξη διαλειτουργικότητας και την αποκατάσταση μηχανισμών ανταλλαγής και μετάδοσης δεδομένων.

Το συνέδριο αποτέλεσε ένα εξαιρετικό μέσο επικοινωνίας σειράς δράσεων του Υπουργείου οι οποίες βρίσκονται σε εξέλιξη και έδωσε την εύκαιρα της σφαιρικής ενημέρωσης στους συμμετέχοντες. Τέτοιες δράσεις αποτέλεσαν:

α)  το έργο του «Άτλαντα Υγείας» που υλοποιείται από τις Διευθύνσεις Πληροφορικής του ΕΟΠΥΥ και του Υπουργείου με σκοπό την απόδοση ενός ολοκληρωμένου μηχανισμούυποστήριξης του ευρωπαίου πολίτη στη λογική της απόδοσης εφαρμογών τύπου υγειονομικού χάρτη,

β) το έργο «Επιχειρηματικής Ευφυίας» του Υπουργείου βάσει περιοδικών υποβολών (BI-Forms)οικονομικών και λειτουργικών στοιχείων των Νοσοκομείων προς την κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου

γ) το έργο του συστήματος άντλησης και επεξεργασίας αναλυτικών δεδομένων από τα πληροφοριακά συστήματα των Νοσοκομείων (BI-Health) με σκοπό τη σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση της απόδοσης του εθνικού συστήματος υγείας.

Ενδεικτικό της ενεργούς συμμετοχής του κοινού ήταν ο πολύ μεγάλος αριθμός ερωτήσεων που κατατέθηκαν μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος υποβολών ερωτήσεων προς τους ομιλητές.

Όπως δήλωσε ο κ. Γιώργος Στεφανόπουλος, εκ μέρους του υπουργείου Υγείας: «Κοινή εκτίμηση όλων ήταν πως το συνέδριο ήρθε την κατάλληλη στιγμή για να καλύψει μια σημαντική ανάγκη, η οποία είχε εντοπιστεί και εκφραστεί από πολλούς ως ανάγκη κοινής αντιμετώπισης. Και αυτή δεν ήταν άλλη από το κενό της ελλιπούς επικοινωνίας και της παγιωμένης απόστασης των επιτελικών μηχανισμών του Υπουργείου σε σχέση με τους κύριους παράγοντες επιτυχίας των δράσεων του και εκφραστές των επιλογών και των πολιτικών του, που δεν είναι άλλοι από τα στελέχη πρώτης γραμμής των μονάδων φροντίδας υγείας που υπηρετούν τον τομέα της πληροφορικής στο δημόσιο σύστημα υγείας.

Είναι βέβαιο πως το συνέδριο Health IT Conference 2018 επιχείρησε και η γνώμη μας είναι πως κατάφερε να φέρει κοντά στελέχη πληροφορικής, επαγγελματίες υγείας, διοικήσεις οργανισμών(δημόσιας και ιδιωτικής αναφοράς) με το Υπουργείο Υγείας και αυτό αποτέλεσε το σημαντικότερο στοιχείο επιτυχίας του».