Έρχονται πέντε “πακέτα” ασφαλιστικών χαρατσιών

Μπαράζ πέντε “πακέτων” με ασφαλιστικά χαράτσια –πέρα από τα φορολογικά– ετοιμάζει η κυβέρνηση από αυτόν τον μήνα μέχρι και τις αρχές του 2019. Και αυτό παρά το σχέδιο “απόφασης” του Συμβουλίου της Επικρατείας που διέρρευσε –και δεν διαψεύστηκε από το υπ. Εργασίας– περί “αντισυνταγματικότητας” των εισφορών που επέβαλε ο νόμος Κατρούγκαλου.

Πρώτα απ’ όλα, από μέρα σε μέρα αναμένονται τα “ραβασάκια” του ΕΦΚΑ για τις αναδρομικές εισφορές για όσους επαγγελματίες δήλωσαν υψηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015.

Έπειτα, γύρω στο καλοκαίρι, προβλέπεται να έλθουν τα “ραβασάκια” του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών για τις διπλές εισφορές του 2017 και του 2018 για επικουρικό -εφάπαξ. Αμέσως μετά, δηλαδή γύρω στον Σεπτέμβριο, θα έλθουν ξανά αναδρομικές εισφορές για όσους δηλώσουν το 2017 υψηλότερο εισόδημα σε σχέση με το 2016. Στο μεταξύ εκκρεμεί η επιβολή εισφορών στους αμειβόμενους με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης.

Για τις αρχές του 2019 είναι, επίσης, ήδη ψηφισμένη η κατάργηση της έκπτωσης 15% στη βάση υπολογισμού των εισφορών όλων των μη μισθωτών, αλλά και η αύξηση της εισφοράς κύριας ασφάλισης για τους αγρότες στο 18%.

Αν, δε, η κυβέρνηση αυξήσει από 1/1/2019 τον εθνικό κατώτατο μισθό –όπως έχει προαναγγείλει– θα συμπαρασυρθούν προς τα πάνω και οι κατώτατες εισφορές.

Πιο συγκεκριμένα:

1. Την επόμενη εβδομάδα αναρτώνται τα ειδοποιητήρια με τις διπλές ασφαλιστικές εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας για όσους επαγγελματίες δήλωσαν υψηλότερο εισόδημα το 2016 σε σχέση με το 2015. Αυτοί θα πρέπει να καταβάλλουν σε 5 ισόποσες μηνιαίες δόσεις (αρχής γενομένης από τον τρέχοντα μήνα) το χρεωστικό υπόλοιπο που προκύπτει μεταξύ καταβληθεισών εισφορών (με βάση το καθαρό εισόδημα του 2015) και των καταβλητέων (με βάση το καθαρό εισόδημα του 2016).

2. Αμέσως μετά, δηλαδή γύρω στον Ιούνιο ή Ιούλιο, αναμένονται τα ειδοποιητήρια του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) και τις τρέχουσες και αναδρομικές εισφορές υπέρ του επικουρικού (7%) και εφάπαξ (4%) για 200.000 αυτοαπασχολούμενους. Οι τρέχουσες εισφορές θα επιβληθούν επί του 85% του αθροίσματος του καθαρού εισοδήματος του 2016 συν τις καταβληθείσες εισφορές του 2017 (με βάση το καθαρό εισόδημα του 2015). Οι αναδρομικές θα επιβληθούν επί του καθαρού εισοδήματος του 2016. Σημειώνεται, πάντως, πως για την περίοδο 2017-2020 ισχύουν κλιμακωτές εκπτώσεις έως 50% σε όλες τις εισφορές των μηχανικών, γιατρών, δικηγόρων με πάνω από 5 έτη ασφάλισης και ετήσιο εισόδημα από 7.032 ευρώ έως 58.000 ευρώ (π.χ., για εισοδήματα 7.032-13.000 ευρώ ισχύουν εκπτώσεις 50% σε όλες τις εισφορές).

3. Τον Σεπτέμβριο αναμένεται εκκαθάριση των εισφορών που θα έχουν καταβληθεί για το α’ εξάμηνο του 2018 με βάση το 85% του καθαρού εισοδήματος που δηλώθηκε για το 2017 συν τις καταβλητέες εισφορές σύμφωνα με το δηλωθέν εισόδημα για το ίδιο έτος. Όσοι δηλώσουν για το 2017 υψηλότερο εισόδημα σε σχέση με το 2016, θα καταβάλλουν τη διαφορά αναδρομικά των εισφορών από τον ερχόμενο Οκτώβριο.

4. Εκκρεμεί από τις αρχές του 2018 η επιβολή ασφαλιστικών εισφορών ύψους 26.9% επί των καθαρών αποδοχών των εργαζομένων που αμείβονται με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης.

5. Επίσης, οι εισφορές όλων των μη μισθωτών (επαγγελματιών, αγροτών) θα υπολογίζονται με βάση το 100% του ασφαλιστέου εισοδήματος, από 1/12019. Μ’ άλλα λόγια καταργείται η έκπτωση 15% που ισχύει φέτος. Έτσι η βάση υπολογισμού των εισφορών από 1/1/2019 θα είναι το άθροισμα του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος συν τις καταβλητέες εισφορές. Από 1/1/2019, αυξάνεται, επίσης, κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, η εισφορά κύριας ασφάλισης για τους ασφαλισμένους του τέως ΟΓΑ (από 18% στο 16%).

Κίνδυνος ανατίναξης των προβλέψεων για τα έσοδα από εισφορές μπορεί να προκαλέσει η απόφαση περί αντισυνταγματικότητας των ασφαλιστικών χαρατσιών

Τριπλή “βόμβα” έχει βάλει στην κυβέρνηση η διαρροή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας περί “αντισυνταγματικότητας” των ασφαλιστικών εισφορών στο εισόδημα των ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά και της ένταξης του ασφαλιστικού ταμείου των μηχανικών, γιατρών,δικηγόρων, δηλαδή του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ) στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.

Κατά πρώτον, η διαφαινόμενη απόφαση του ΣτΕ -εκτός από όλο ασφαλιστικό “οικοδόμημα” της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (το γνωστό ως “νόμο Κατρούγκαλου”) – αμφισβητεί ευθέως την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του ΕΦΚΑ.

Και αυτό γιατί υπάρχει ενδεχόμενο πτώσης ή ακόμα και παγώματος των εσόδων του από τις εισφορές των αυταπασχολούμενων μπροστά στην πιθανότητα κατάργησης, λόγω αντισυνταγματικότητας, του σημερινού τρόπου υπολογισμού των εισφορών, σύμφωνα με τις πιο ακραίες –αν και όχι ανεδαφικές– προβλέψεις στελεχών του ασφαλιστικού Υπερταμείου.

Κάτι τέτοιο, όμως, από την άλλη μεριά –προειδοποιούν κύκλοι του υπ. Εργασίας– θα είχε δραματικές συνέπειες και για τους ίδιους τους επαγγελματίες, καθώς θα έχαναν την ασφαλιστική ικανότητά τους (σ.σ. πρόσβαση στην ιατρο-φαρμακευτική περίθαλψη), αλλά και η ενημερότητά τους.

Μια έστω και σταδιακή στάση πληρωμών των ελευθέρων επαγγελματιών προς τον ΕΦΚΑ θα μπορούσε να δημιουργήσει –κατά δεύτερον– όμως αποκλίσεις όχι μόνο στον προϋπολογισμό του ΕΦΚΑ, αλλά και στον προϋπολογισμό της γενικής κυβέρνησης, απειλώντας τους φετινούς δημοσιονομικούς στόχους.

Κατά τρίτον, οι παραπάνω ενδεχόμενες αρνητικές εξελίξεις συμπίπτουν χρονικά με τη στιγμή της διαπραγμάτευσης για το κλείσιμο της 4ης αξιολόγησης του Μνημονίου και το μεταμνημονιακό αναπτυξιακό πρόγραμμα μετά τον ερχόμενο Αύγουστο, η εφαρμογή του οποίου αφορά μια χρονική περίοδο η οποία περιλαμβάνει την υλοποίηση των ψηφισμένων περικοπών στις συντάξεις την 1/1/2019, κάνοντάς τες έτσι σχεδόν αναπότρεπτες.

Στον “αέρα”

Πιο αναλυτικά, σε περίπτωση που επαληθευθούν οι φόβοι κύκλων του ΕΦΚΑ για μείωση των εσόδων από τις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματιών τους αμέσως επόμενους μήνες, τότε θα αμφισβητηθούν ευθέως οι επί τα βελτίω αναθεωρημένες προβλέψεις για το πλεόνασμα του εν λόγω φορέα φέτος, παραδέχονται στο “Κ” αρμόδια κυβερνητικά στελέχη.

Μαζί με μια πιθανή αμφισβήτηση του προβλεπομένου φετινού υπερ-πλεονάσματος στον ΕΦΚΑ (455 εκατ. ευρώ έναντι αρχικής πρόβλεψης για 200 εκατ. ευρώ), αμφισβητείται κάθε κυβερνητική πρόθεση για αναβολή ή υποκατάσταση ή έστω περιορισμό των περικοπών που έχει ήδη ψηφίσει για τις συντάξεις στις αρχές του 2019.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά –σε περίπτωση που το ρεύμα της αμφισβήτησης προς τον ΕΦΚΑ συμπαρασύρει και τα έσοδα από τις εισφορές μισθωτής απασχόλησης– τότε ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί η ανάγκη για μεγαλύτερη εξοικονόμηση πόρων περάν εκείνων που προβλέπεται να εξοικονομηθούν από τις περικοπές στις συντάξεις σε λιγότερο από οχτώ μήνες από σήμερα.

Σημειώνεται πως η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες του “Κ” αναζητούσε μέχρι πρότινος τουλάχιστον, εναλλακτικούς δρόμους για:

– να αντισταθμίσει τις περικοπές στις συντάξεις με άλλα κοινωνικά μέτρα υπέρ των συνταξιούχων,

– να περιορίσει τις περικοπές αυτές έως και στο μισό (δηλαδή να μειωθούν οι συντάξεις έως 9% και όχι έως 18%),

– να αναβάλλει τις περικοπές στις συντάξεις μετά τον Ιούλιο του 2019.

Απειλή για τον Προϋπολογισμό

Όλα τα παραπάνω σενάρια προϋποθέτουν ότι τόσο ο προϋπολογισμός του ΕΦΚΑ, όσο και ο Προϋπολογισμός της γενικής κυβέρνησης για φέτος θα ξεπεράσουν προς το καλύτερο όλες τις προβλέψεις.

Από τους ελεύθερους επαγγελματίες (ασφαλισμένους στα τέως ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ), αναμένονται φέτος έσοδα από τις εισφορές κύριας ασφάλισης και υγείας (26,9%) συνολικού ύψους 1,5 δισ. ευρώ (1,1 δισ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ, 400 εκατ. ευρώ για τον ΕΟΠΥΥ).

Ήδη στο α’ τρίμηνο του 2018 έχει επιτευχθεί το 1/4 του ετήσιου στόχου, δηλαδή έχουν μπει στα ταμεία των ασφαλιστικών φορέων κοντά στα 375 εκατ. ευρώ (280 εκατ. ευρώ για τον ΕΦΚΑ και 95 εκατ. ευρώ για τον ΕΟΠΥΥ). Αυτό σε συνδυασμό με την αύξηση των εσόδων από τις εισφορές επί της μισθωτής απασχόλησης κατά 20% στο α’ τρίμηνο του 2018 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017 έχουν οδηγήσει ήδη σε υπερδιπλάσιο πλεόνασμα στον ΕΦΚΑ σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις στον Προϋπολογισμό (455 εκατ. ευρώ έναντι 200 εκατ. ευρώ).

Ορισμένα υπηρεσιακά στελέχη, μέχρι πρότινος τουλάχιστον, ανέβαζαν τις προβλέψεις για πλεόνασμα στον ΕΦΚΑ πάνω από 750 εκατ. ευρώ.

Σημειώνεται πως σύμφωνα με τις προβλέψεις του Μεσοπροθέσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Πολιτικής για το 2018-2021, το οποίο συμφώνησε η κυβέρνηση με τους “θεσμούς” πέρσι το καλοκαίρι, το έλλειμμα του ΕΦΚΑ θα ανερχόταν φέτος στα 700 εκατ. ευρώ.

Μ’ άλλα λόγια, ήδη καταγράφεται θετική απόκλιση 1,1 δισ. ευρώ, μιας και ήδη έχει προκύψει πλεόνασμα 455 εκατ. ευρώ.

Η υλοποίηση του πολύ ακραίου –προς το παρόν– ενδεχομένου σταδιακής στάσης πληρωμών των αυταπασχολούμενων προς τον ΕΦΚΑ και τον ΕΟΠΥΥ λόγω της διαφαινόμενης αντισυνταγματικότητας της σχετικής διάταξης, θα εξαφάνιζε από τα προβλεπόμενα έσοδα του ΕΦΚΑ το ποσό των 825 εκατ. ευρώ, οδηγώντας σε έλλειμμα 370 εκατ. ευρώ.

Εναλλακτικά σενάρια

Ωστόσο, κύκλοι του υπ. Εργασίας αρνούνται να δεχθούν την ισχυρή πιθανότητα του σεναρίου της κατάρρευσης των εσόδων από τις εισφορές των επαγγελματιών, αν και δεν αποκλείουν μια μικρή μείωση της εισπραξιμότητας των εισφορών των επαγγελματιών τους επόμενους 1-2 μήνες.

Παράλληλα, αν η κυβέρνηση αποφασίσει να “αγνοήσει” την απόφαση του ΣτΕ (εφόσον το περιεχόμενό της είναι εκείνο το οποίο διέρρευσε), θα βρει ξανά μπροστά τις αντιδράσεις των επαγγελματιών λόγω των επικείμενων “πακέτων” ασφαλιστικών χαρατσιών.

Ωστόσο, αρμόδιοι κύκλοι επισημαίνουν πως υπάρχει δεν υπάρχει καμία πρόθεση από μέρους της κυβέρνησης να ανατρέψει εκ θεμελίων το νέο σύστημα υπολογισμού των εισφορών των επαγγελματιών.

Εκείνο που θα μπορούσε να γίνει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, είναι:

– ο υποδιπλασιασμός του ανώτατου ορίου των ασφαλιστέων αποδοχών,

– η επιβολή ανώτατου πλαφόν επιβάρυνσης από φόρους και εισφορές (στο 50% έως 55% του εισοδήματος),

– η δημιουργία επαγγελματικού ταμείου επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ για τους δικηγόρους (όπως έχουν ήδη ζητήσει) ή για όποιους άλλους αυτοαπασχολούμενους το ζητήσουν και, έτσι, η κατάργηση των σχετικών υποχρεωτικών εισφορών.

Tι ζητούν οι αυταπασχολούμενοι, τι απαντά το υπουργείο

Με μπαράζ ανακοινώσεών τους, αμέσως μετά τα δημοσιεύματα περί της “αντισυνταγματικότητας” των διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου για τις εισφορές, οι εκπρόσωποι των αυταπασχολούμενων ζητούν με τον έναν ή το άλλο τρόπο μείωση της ασφαλιστικής επιβάρυνσής τους.

– Το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) συστήνει την άμεση εφαρμογή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, από τη στιγμή που αυτή εκδοθεί.

– Το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΟΕΕ) προτείνει να μπει ανώτατο πλαφόν 50% στην επιβάρυνση από φόρους-εισφορές, να δημιουργηθεί αυτόνομο ταμείο ελευθέρων επαγγελματιών και ένα μικτό σύστημα υπολογισμού των εισφορών (λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο το εισόδημα, αλλά και τα έτη ασφάλισης)

– Η Ελληνική Συνοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), διαμέσου του προέδρου της, κ. Βασίλη Κορκίδη, επισημαίνει πως “ο νόμος δεν ανταποκρίνεται στην αναλογικότητα και την ανταποδοτικότητα. Περιμένουμε να διορθωθούν οι αδικίες, τα λάθη και οι υπερβολές στον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών”.

– Η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ) θα αναμένει την επίσημη απόφαση του ΣτΕ για να τοποθετηθεί, ενώ μέχρι τότε καλεί τους αυτοαπασχολούμενους να καταβάλλουν κανονικά τις εισφορές τους στους ασφαλιστικούς φορείς.

Πώς απαντά το υπ. Εργασίας

Με δηλώσεις του, την περασμένη εβδομάδα, ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Τάσος Πετρόπουλος, τόνισε ότι θα περιμένει μαζί με την επίσημη απόφαση του ΣτΕ, μία προσέγγιση για το αναλογιστικό αποτέλεσμα των συνεπειών ενδεχόμενης εφαρμογής της. Επίσης επισήμανε ότι δεν αποτελούν αντικείμενο της δικαιοδοσίας του ΣτΕ αποφάσεις που αφορούν την “οργάνωση του κράτους” (σ.σ. εν προκειμένω του ΕΦΚΑ), αλλά και ότι “από το 2019” βρίσκεται στην “πολιτική στόχευση” της κυβέρνησης μία “άλλη προσέγγιση” στο θέμα των εισφορών, κυρίως όσων επαγγελματιών δηλώνουν εισόδημα 30.400 έως και 70.000 ευρώ ετησίως.