Ροζ ή γαλάζιο; -Πώς η επιλογή των παιχνιδιών και των χρωμάτων επηρεάζει την ανάπτυξη των παιδιών

Το χρώμα του παιδικού δωματίου, τα ρουχαλάκια… Τα πάντα κάνουν εμφανές το φύλο του παιδιού πριν καν αυτό γεννηθεί. Μία ματιά στο χρώμα αρκεί για να καταλάβει κανείς. Το «ροζ ή γαλάζιο» σημαίνει ουσιαστικά «κορίτσι ή αγόρι». Κι όμως, αυτό επηρεάζει την ανάπτυξη των παιδιών.

Ο διαχωρισμός ανάμεσα στα δύο φύλα, που ξεκινά από τη στιγμή που είναι ακόμη στην κοιλιά της μητέρας του, συνεχίζεται και τα επόμενα χρόνια με τις διαφορετικές επιλογές σε παιχνίδια, σχολικά ήδη, παιδικές ταινίες ή βιβλία… Τα πάντα διαχωρίζονται ανάλογα με το αν πρόκειται για κορίτσι ή αγόρι. Αυτός ο διαχωρισμός όμως, ιδιαίτερα μάλιστα των παιχνιδιών που αποτελούν κρίσιμο παράγοντα στην ανάπτυξη των παιδιών και στον τρόπο με τον οποίο κατανοούν τον κόσμο, μόνο αθώος δεν είναι, καθώς περιορίζει τις δυνατότητες ολόπλευρης ανάπτυξης των παιδιών.

«Τα παιχνίδια που πωλούνται σήμερα είναι περισσότερο έμφυλα από ποτέ, καθώς πολύ συχνά παρουσιάζονται ως κατάλληλα “για αγόρια” ή “για κορίτσια”, στα καταστήματα παιχνιδιών πωλούνται σε διαφορετικά τμήματα ή και ορόφους, έχουν διαφορετικό περιτύλιγμα και χρώμα, διαφορετικές απεικονίσεις και λεζάντες. Αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι μερικά παιχνίδια είναι κυρίως για αγόρια, μερικά κυρίως για κορίτσια και μερικά τελείως απαγορευμένα για κάποιο φύλο», επισημαίνει η καθηγήτρια της Παιδαγωγικής Σχολής του ΑΠΘ, Δήμητρα Κογκίδου, η οποία πρόκειται να αναπτύξει το θέμα την ερχόμενη Παρασκευή, στο πλαίσιο Συνεδρίου με τίτλο «Αναστοχασμοί για την παιδική ηλικία», που διοργανώνει το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης σε συνεργασία με την Παιδαγωγική Σχολή και το Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ.

Οπως εξηγεί, τα παιχνίδια που προορίζονται για τα αγόρια είναι συνήθως όπλα, οχήματα ή φιγούρες δράσης και δίνουν έμφαση στη βία, στην επιθετικότητα και στον ανταγωνισμό. Στον αντίποδα, τα παιχνίδια που προορίζονται κυρίως για τα κορίτσια επικεντρώνονται στις δεξιότητες ανατροφής, στις οικιακές δραστηριότητες και έχουν σχέση με την ελκυστική εμφάνιση, προωθούν ένα συγκεκριμένο πρότυπο ομορφιάς, ενώ, παράλληλα, διδάσκουν στα κορίτσια πόσο σημαντική είναι η εμφάνιση για την κοινωνική αποδοχή. «Κάτι που μπορεί να θεωρηθεί επιζήμιο για τη διαμόρφωση των στόχων της ζωής τους και τις μελλοντικές προοπτικές τους, τόσο στην προσωπική, όσο και στην επαγγελματική ζωή και έχουν αρνητική επίπτωση στην ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για τις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά», εξηγεί η κ. Κογκίδου.

Κατά την ίδια, για τις εταιρείες είναι πιο επικερδής η δημιουργία χωριστών αγορών, παρά η κατασκευή ενιαίων προϊόντων που απευθύνονται σε αγόρια και κορίτσια. Ομως, όπως υπογραμμίζει, αυτή η διαφοροποίηση αναπαράγει την εσφαλμένη αντίληψη ότι τα αγόρια και τα κορίτσια είναι τελείως διαφορετικά και την ενισχύει προδιαγράφοντας διαφορετικά ενδιαφέροντα, δεξιότητες και κλίσεις σε αγόρια και κορίτσια.

Αντιθέτως, όπως σημειώνει η κ. Κογκίδου, είναι ανάγκη να υπάρχουν παιχνίδια και για τα δύο φύλα, ώστε όλα τα παιδιά να επιλέγουν ελεύθερα να ασχοληθούν με εκείνα που τα ελκύουν και να διαμορφώσουν την έμφυλη υποκειμενικότητά τους. Αυτό θα τα βοηθήσει να αποκτήσουν ένα μεγαλύτερο εύρος εμπειριών και δεξιοτήτων -χωρίς άγχος για το αν αυτό είναι συμβατό με το φύλο τους.