Οι επικίνδυνες ασθένειες που κρύβονται στα βάθη της γης

Σε ένα αποστειρωμένο δωμάτιο απομόνωσης στο νοσοκομείο της πόλης Τσιάνγκ Ράι της Ταϊλάνδης νοσηλεύονται τα 12 παιδιά και ο προπονητής τους που είχαν παγιδευτεί για 17 μέρες στη σπηλιά Ταμ Λουάνγκ.

Η μόνη τους επαφή προς το παρόν με τους δικούς τους ανθρώπους γίνεται μέσω ενός γυάλινου προστατευτικού, καθώς πρέπει πρώτα να υποβληθούν σε μια σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί η κατάσταση της υγείας τους και το αν έχουν μολυνθεί από κάποιο επικίνδυνο μικρόβιο.

Ακόμα και όταν έρθει εκείνη η στιγμή που θα συναντήσουν από κοντά για πρώτη φορά τις οικογένειές τους δεν θα μπορούν να πέσουν στην αγκαλιά τους, καθώς θα πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση δύο μέτρων και οι δικοί τους να φορούν ειδικές προστατευτικές στολές.

Και υπάρχουν πολλοί και σοβαροί λόγοι που τα μέλη της ομάδας βρίσκονται σε καραντίνα, καθώς οι τροπικές σπηλιές φιλοξενούν μια πληθώρα άγριων ζώων, από πουλιά και νυχτερίδες, μέχρι αρουραίους που μεταφέρουν μικρόβια, όπως η λύσσα, ο ιός Μάρμπουργκ και μυκητιακά παθογόνα. Στα έγκατα των σπηλαίων υπάρχουν δηλητηριώδεις αράχνες, σαρανταποδαρούσες και σκορπιοί που αποτελούν τροφή για τα τσιμπούρια που με τη σειρά τους μεταφέρουν τη νόσο των σπηλαίων, μια σπάνια νόσο που συναντάται κάποιες φορές και σε εγκαταλειμμένα κτήρια.

«Η αλήθεια είναι ότι βλέπουμε πολλά πλάσματα» αναφέρει στο BBC o πρόεδρος του Συνδέσμου καταδύσεων σπηλαίων που εδρεύει στις ΗΠΑ, Ρικ Μούρκαρ.

«Στο Μεξικό για παράδειγμα σε μια σπηλιά που εξερευνήσαμε υπήρχαν αφρικανικές μέλισσες δολοφόνοι καθώς είχαν κάνει μελίσσια εκεί. Είχαμε επίσης νυχτερίδες, σκορπιούς και διάφορα άλλα μόνο στην είσοδο. Τα βακτήρια πρέπει πάντα να υπάρχουν στο πίσω μέρος του μυαλού σου».

Οι κίνδυνοι σε νερό και σκοτάδι

Οι τοίχοι των ασβεστολιθικών σπηλαίων είναι γεμάτοι υγρασία. Καθώς το νερό στάζει μέσα από ρωγμές, σκάβει το βράχο από κάτω και αφήνει κενό. Αυτή η διάβρωση σε συνδυασμό με τον περιορισμένο αέρα που υπάρχει έχει ως αποτέλεσμα σε κάποιες σπηλιές η υγρασία να πλησιάζει το 100%.

Σε σπηλιές που κατοικούν νυχτερίδες, ο αέρας είναι πυκνός με παθογόνους μύκητες, ενώ στον πυθμένα υπάρχει λάσπη από νερό και γκουανό (σ.σ. μείγμα αποσυντεθειμένων περιττωμάτων), αποτελώντας το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων και παράσιτων.

Από την άλλη, υπάρχει το απόλυτο σκοτάδι. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί είναι πολύ εύκολο να κοπείς ή να χαθείς μέσα στα στενά περάσματα και τις κοφτερές επιφάνειες προσπαθώντας να βρεις τον προσανατολισμό σου.

«Είμαι σίγουρη ότι τα παιδιά στην Ταΐλάνδη έχουν προσβληθεί από ιστοπλάσμωση», αναφέρει η ειδική στην μικροβιολογία των σπηλαίων, Χέιζελ Μπάρτον.

Νόσος των σπηλαίων, νόσος του Βάιλ, melioidosi…

«Είμαι μια τροπική περιοχή, σε μια σπηλιά που έχει νυχτερίδες οπότε είναι πολύ πιθανό να έχουν προσβληθεί».

Η ιστοπλάσμωση ή νόσος των σπηλαίων προκαλείται από έναν μύκητα που βρίσκεται στα περιττώματα των πουλιών και των νυχτερίδων και αναπτύσσεται κυρίως σε υγρό περιβάλλον. Συνήθως αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αντιμυκητιακής φαρμακευτικής αγωγής που πρέπει να λαμβάνεται για αρκετούς μήνες, ίσως και έναν χρόνο. Σύμφωνα με στατιστικές, η ιστοπλάσμωση σκοτώνει περίπου ένα στα 20 παιδιά και το 8% κατά προσέγγιση των ενηλίκων που έχουν προσβληθεί.

Τα συμπτώματα της νόσου είναι πυρετός, βήχας και δυσκολία στην αναπνοή και εκδηλώνονται σε διάστημα τριών έως 17 ημερών μετά την έκθεση στον ιό.

Άλλο ένα επικίνδυνο μικρόβιο που κρύβεται στις σπηλιές είναι το σπειροειδές βακτήριο λεπτόσπειρα.

Συναντάται συνήθως στα ούρα τρωκτικών και οι άνθρωποι μολύνονται μετά από άμεση επαφή με μολυσμένα ζώα ή με τα ούρα αυτών ή μετά από έμμεση επαφή με μολυσμένα νερά ή χώματα. Το μικρόβιο προκαλεί την νόσο του Βάιλ, που είναι η σοβαρότερη μορφή της λοίμωξης, αναγνωρίζεται από την εμφάνιση ίκτερου και την εκδήλωση αιμορραγίας από το δέρμα και τον υποδόριο ιστό. Η νόσος μπορεί να προκαλέσει ακόμα και θάνατο.

Η ασθένεια ωστόσο από την οποία κινδυνεύουν περισσότερο τα παιδιά στην Ταΐλάνδη, είναι η melioidosi. Πρόκειται για μια τροπική ασθένεια με μεγάλο ποσοστό θνησιμότητας. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία προσβάλλει περίπου 165.000 ανθρώπους κάθε χρόνο με τους 89.000 από αυτούς να μην επιβιώνουν.

Η ασθένεια προκαλείται από ένα βακτήριο που ζει στο έδαφος και που μπορεί να κολλήσει κάποιος μέσα από καθημερινές συνήθειες, όπως για παράδειγμα την καλλιέργεια ρυζιού. Η διάγνωση καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη καθώς η ασθένεια εκδηλώνεται με ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων, παρόμοιων με αυτά που παρουσιάζουν πολλά άλλα μικρόβια. Εκτός αυτού τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστούν ακόμα και 21 ημέρες μετά την έκθεση στον ιό.

Το μικρόβιο είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στα αντιβιοτικά και η έγκαιρη διάγνωση σε αυτήν την περίπτωση παίζει καθοριστικό ρόλο για την επιβίωση του ασθενούς…