Αθώοι όγκοι στο μαστό

 

Τι μπορεί να είναι ένας όγκος εκτός από καρκίνος του μαστού;

Ινοαδενώματα: Είναι καλοήθεις συμπαγείς όγκοι που εμφανίζονται κυρίως σε νεαρές ηλικίες και συνδέονται άμεσα με την ορμονική τους κατάσταση.

Κύστεις: Ογκόμορφοι σχηματισμοί με υγρό, ο όγκος των οποίων αυξομειώνεται κατά την διάρκεια του κύκλου. Αντιμετωπίζονται με παρακέντηση ή με φαρμακευτική αγωγή.

Λιπώματα: Μαλακά ογκίδια αγνώστου αιτιολογίας που εμφανίζονται κυρίως σε μεγάλους και λιπώδεις μαστούς. Αφαιρούνται χειρουργικά αν αυξάνονται σε μέγεθος.

Αιμάτωμα: Συνήθως εμφανίζονται μετά από τραυματισμό. Στην κλινική τους εικόνα μπορεί να εκληφθεί και ως καρκίνος.

Γαλακτοκήλη: Εμφανίζεται μετά από θηλασμό σε πολύτεκνες γυναίκες και το περιεχόμενό του είναι γάλα. Ουσιαστικά είναι μία διάταση των πόρων του μαστού.

Θήλωμα: Αφορά στην υπερπλασία του επιθηλίου των γαλακτοφόρων πόρων του μαστού. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η εκροή υγρού από την θηλή. Αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση.

Απόστημα: Εμφανίζεται μετά από μη αντιμετώπιση μία οξείας φλεγμονής του μαστού. Παρουσιάζει ερυθρότητα δέρματος, πόνο και ψηλαφητή μάζα. Αντιμετωπίζεται με χειρουργική διάνοιξη.

Ποιες καταστάσεις πυροδοτούν την εμφάνιση καλοηθών όγκων;

Ένας καλοήθης όγκος ενδεχομένως να οφείλεται σε ορμονικές διαταραχές της έμμηνου ρήσεως, κακή διατροφή, αλκοόλ, κάπνισμα, στρες, άγχος και παλιά τραύματα. Μερικές φορές ενοχοποιείται η συνεχής χρήση του στηθόδεσμου όλο το 24ωρο ή κάποια αποσμητικά που μπορεί να προκαλέσουν ιδραδενίτιδα, που είναι καλοήθη επίπεδα ογκίδια στο τριχωτό της μασχάλης.

Πώς ανιχνεύονται;

. Με ψηλάφηση
. Με ψηφιακή μαστογραφία
. Υπερηχογραφικά

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ

Στον ανεπτυγμένο κόσμο ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την πρώτη αιτία του θανάτου στις γυναίκες ηλικίας μεταξύ 40 έως 55 ετών. Εκτιμάται πάντα στατιστικά ότι στην χώρα μας εμφανίζονται ετησίως 4,500-5,000 νέες περιπτώσεις ενώ περίπου 1,000-1,200 καταλήγουν σε θάνατο.

ΠΟΙΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ

Η νόσος είναι πολυπαραγοντική, δηλαδή οφείλεται σε πολλά αίτια που αλληλεπιδρούν μεταξύ κατά τρόπο που δεν είναι πλήρως κατανοητός ακόμα. Βασικός παράγοντας πάντως παραμένει η ηλικία, όσο μεγαλώνει μια γυναίκα τόσο αυξάνει η πιθανότητα να αναπτύξει την νόσο.

Οι παράγοντες κινδύνου είναι:

Θετικό οικογενειακό ιστορικό
ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος σε

. γυναίκες με πρώτου βαθμού συγγενείς που παρουσίασαν καρκίνο μαστού σε νεαρή ηλικία κυρίως κάτω των 45 ετών (μητέρα -αδελφή-κόρη)
. γυναίκες συγγενείς ασθενών με αμφοτερόπλευρο καρκίνο του μαστού
. γυναίκες με δύο ή περισσότερους συγγενείς 1ου και 2ου βαθμού που παρουσίασαν την νόσο
. γυναίκες με μετάλλαξη του γονιδίου BRCA 1 και BRCA 2 (πιθανότης ανάπτυξης καρκίνου σε ποσοστό 80-85%)

Παράγοντες αναπαραγωγής 

Ο καρκίνος του μαστού σχετίζεται με την ηλικία και τον κύκλο.

. πρώιμη εμμηναρχή και εμμηνόπαυση σε μεγάλη ηλικία αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου
. γυναίκες που δεν συνέλαβαν ποτέ έχουν κίνδυνο μεγαλύτερο συγκριτικά με εκείνες που απέκτησαν παιδί
. γυναίκες που τεκνοποίησαν σε μικρή ηλικία έχουν μικρότερη πιθανότητα να νοσήσουν σε σύγκριση με εκείνες που απέκτησαν παιδί μετά την ηλικία των 35 ετών.

Υπερπλαστικές ή προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις του μαστού

Αυξημένο κίνδυνο παρουσιάζουν οι γυναίκες που σε προηγούμενη βιοψία μαστού είχαν εκσεσημασμένες ινοσκληρυντικού τύπου αλλοιώσεις – επιθηλιακή υπερπλασία και κυρίως άτυπη επιθηλιακή υπερπλασία

Εξωγενείς παράγοντες

. Αντισυλληπτικά δισκία και ορμονικά υποκατάστατα επί μακράν χρήση αυξάνουν ελαφρώς τον κίνδυνο
. έκθεση σε μεγάλες δόσεις ιοντίζουσας ακτινοβολίας
. κατανάλωση οινοπνεύματος άνω των 35ml ημερησίως έχει θετική σχέση μέσω του μηχανισμού της υπερινσουλιναιμίας, η οποία ευθύνεται για την απελευθέρωση από τον μαζικό αδένα της πρωτεΐνης IGI1R

ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΙΝΑΙ

. υγιεινή δίαιτα και σωστό σωματικό βάρος
τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες (φρούτα- χόρτα- λαχανικά) λιγότερα λιπαρά, μικρότερη κατανάλωση κόκκινου κρέατος λιγότερη ζάχαρη και οινοπνευματώδη ποτά.
. σωματική δραστηριότητα 
γυναίκες που ασκούνται σύμφωνα με μελέτες εμφανίζουν μικρότερες πιθανότητες καρκίνου του μαστού και συνδέεται προφανώς με το γεγονός ότι όσες ασκούνται προσέχουν την διατροφή τους και το σωματικό τους βάρος.
. θηλασμός 
γυναίκες που θήλασαν για μεγάλο διάστημα έχουν λιγότερες πιθανότητες να νοσήσουν συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν θήλασαν.

ΑΡΧΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΟΓΚΟΙ ΣΤΟΝ ΜΑΣΤΟ

Προσέξτε ιδιαίτερα

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να παρουσιαστεί είτε σαν ένα ψηλαφητό οζίδιο ή να είναι ασυμπτωματικός, δηλαδή να μην υπάρχει κανένα σύμπτωμα και να βρεθεί εντελώς τυχαία κατά την διάρκεια του τακτικού προληπτικού ελέγχου.

Μια κακοήθεια στο μαστό μπορεί να παρουσιαστεί με τα παρακάτω συμπτώματα:

. Να υπάρχει ένα ψηλαφητό ογκίδιο
. Η ασθενής να παραπονείται για έκκριση υγρού από την θηλή
. Εισολκή δέρματος (σε κάποιο σημείο του μαστού, το δέρμα να φαίνεται να τραβιέται προς τα μέσα)
. Εισολκή της θηλής (τράβηγμα της θηλής προς τα μέσα)
. Ερυθρότητα και πάχυνση του δέρματος

Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ

Μαστογραφία: ΑΠΛΗ, ΓΡΗΓΟΡΗ, ΑΝΩΔΥΝΗ ΚΑΙ ΑΚΙΝΔΥΝΗ

Σήμερα η μαστογραφία συνεχίζει να παραμένει η μέθοδος εκλογής για την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Η φιλοσοφία του προληπτικού ελέγχου με μαστογραφία έγκειται στην δυνατότητα ανίχνευσης της νόσου στο προκλινικό στάδιο, όταν δηλαδή δεν υπάρχουν κλινικά ευρήματα. Η απεικονιστική αυτή μέθοδος, υπό άρτιες τεχνικές και επιστημονικές προϋποθέσεις, έχει υψηλή διαγνωστική ευαισθησία, καθώς στις ψηλαφητές βλάβες του μαστού, η διαγνωστική της ακρίβεια ξεπερνά το 90%. Η ιδιαίτερη όμως συμβολή της μεθόδου έγκειται στις μη ψηλαφητές βλάβες, στις περιπτώσεις δηλαδή που η βλάβη είναι τόσο μικρή που δεν είναι δυνατόν να ψηλαφηθεί και από τα εμπειρότερα χέρια και ακόμη πιο σημαντικό, στις περιπτώσεις που η βλάβη βρίσκεται «εν τω γενάσθαι».

Πώς γίνεται:

. Διαρκεί 5-10 λεπτά
. Η γυναίκα, γυμνή από την μέση και πάνω, στέκεται μπροστά στο μηχάνημα με ίσια πλάτη
. Συνήθως γίνονται τέσσερις λήψεις: δύο με κατεύθυνση της δέσμης από πάνω προς τα κάτω και δύο από το πλάγια.

ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ:

Όπως και κάθε άλλη μέθοδος, έτσι και η μαστογραφία έχει ορισμένους περιορισμούς σε γυναίκες όπως:

. Γυναίκες με έντονα πυκνούς μαστούς
. Μετεγχειρητικές ουλές που είναι δύσκολο να διακριθούν από τοπική υποτροπή
. Σε πολυεστιακή ανάπτυξη του όγκου
. Σε φλεγμονές.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

. Οι μαστογραφίες πρέπει να διενεργούνται σε ειδικά απεικονιστικά τμήματα μαστού, τα οποία διαθέτουν : μαστογράφο προηγμένης τεχνολογίας και ειδικευμένους τεχνολόγους.
. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του μαστού από την ακτινοβολία μετά από μαστογραφία είναι θεωρητικός και μικρότερος από το αναμενόμενο κέρδος από την έγκυρη διάγνωση (δεν υπάρχει σαφής αναφορά στην διεθνή βιβλιογραφία).

Αυτοεξέταση μαστών: απλές κινήσεις ρουτίνας

Στο ντούς

 

Τοποθέτησε το ένα χέρι ψηλά και πίσω από το κεφάλι όπως στο σκίτσο. Με τα τρία δάκτυλα του χεριού σας ενωμένα και τεντωμένα εξετάζετε ολόκληρη την επιφάνεια του μαστού σας, συμπεριλαμβάνοντας την περιοχή της μασχάλης και εκείνη πάνω από τον μαστό και κάτω από την κλείδα. 

 

Για την αυτοεξέταση μπορείτε να επιλέξετε οποιαδήποτε μέθοδο σας φαίνεται ευκολότερη: την κυκλική κίνηση, την οριζόντια ή την ακτινωτή (μην ξεχνάτε να χρησιμοποιείται την ίδια μέθοδο κάθε φορά).

Προσοχή

: Ψάξτε για σκληρία ή ογκίδιο στους μαστούς, για αλλαγές στο δέρμα (πάχυνση , τράβηγμα προς τα μέσα) ή για οποιαδήποτε άλλη αλλαγή παρατηρήσετε.

Μπροστά στον καθρέπτη

Με τα χέρια στην μέση σας ελέγξτε για τυχόν αλλαγές στο περίγραμμα, στο μέγεθος ή στο χρώμα του δέρματος των μαστών και για οποιαδήποτε αλλαγή στο σχήμα των θηλών. Στην συνέχεια, τοποθετήσετε τα χέρια πάνω από το κεφάλι σας και εξετάστε εάν υπάρχει κάποια από τις παραπάνω αλλαγές ή εάν υπάρχει κάποιο έκκριμα από την θηλή. 

Σε υπτία θέση

Για να εξετάσετε τον δεξιό μαστό, τοποθετείστε ένα μαξιλάρι κάτω από τον δεξιό ώμο και το δεξί χέρι, πάνω και πίσω από το κεφάλι σας. Ακολουθείτε την ίδια μέθοδο όπως και στο ντους. Με τα τρία δάκτυλα του αριστερού χεριού τεντωμένα εξετάζετε τον δεξιό μαστό χρησιμοποιώντας έναν και από τους τρεις τρόπους: την κυκλική, την οριζόντια ή την ακτινωτή κίνηση.

Προσοχή!

Ελέγξτε για ογκίδια, βαθουλώματα, σκληρίες. Δεν αφήνετε το χέρι σας κάτω εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η ψηλάφηση σε όλη την έκταση του μαστού.

Στην συνέχεια, τοποθετήστε το μαξιλάρι κάτω από τον αριστερό ώμο, το αριστερό χέρι πάνω και πίσω από το κεφάλι και συνεχίζετε με την ψηλάφηση του αριστερού μαστού ακολουθώντας την ίδια μέθοδο που εφαρμόσατε στον δεξιό μαστό.

Προσοχή!

Εάν διαπιστώσετε κάποια αλλαγή ή κάποια ανωμαλία συμβουλευτείτε αμέσως τον γιατρό σας.

Μην ξεχνάτε!

Θα πρέπει να εφαρμόζετε την αυτοεξέταση τους μαστού σας κάθε μήνα, ανάμεσα στην 1η και την 3η εβδομάδα μετά την περίοδο. Σε περίπτωση μεταεμμηνοπαυσιακών γυναικών, η πρώτη ημέρα κάθε μήνα είναι η καλύτερη.

Πότε πρέπει μία γυναίκα να κάνει την πρώτη της μαστογραφία;

Επειδή η συχνότητα του καρκίνου του μαστού αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας, η Διεθνής Ιατρική Κοινότητα προτείνει η 1η μαστογραφία να γίνεται ανάμεσα στην ηλικία των 35-40 ετών, η οποία χρησιμοποιείται ως εξέταση αναφοράς.

Πόσο συχνά μπορεί να την επαναλαμβάνει;

Σε ηλικία άνω των 40 ετών συνιστάται ο ετήσιος έλεγχος με μαστογραφία. Η ηλικία διακοπής του προληπτικού ελέγχου δεν έχει καθοριστεί με ακρίβεια. Αυτό θα συστηθεί από τον θεράποντα ιατρό που είναι σε θέση να συνεκτιμήσει του παράγοντες κινδύνου, χωριστά για κάθε γυναίκα. Όμως λόγω της αυξημένης συχνότητας του καρκίνου σε προχωρημένη ηλικία προτείνεται εφόσον η γενική κατάσταση της γυναίκας είναι καλή να συνεχίζεται η μαστογραφία ανά διετία σε γυναίκες μετά το 72ο έτος της ηλικίας. 

Μήπως το μεσοδιάστημα του ενός έτους από κάθε εξέταση και μαστογραφία είναι μεγάλο; 

Το διάστημα του ενός έτους θεωρείται διεθνώς ως ασφαλές χρονικό διάστημα που προκύπτει ανάμεσα από κάθε εξέταση εκτός ορισμένων εξαιρέσεων που απαιτείται τακτικότερος επανέλεγχος. 

Πόσο επικίνδυνη είναι η ακτινοβολία που δεχόμαστε κάνοντας μαστογραφία; 

Η εξέταση δεν είναι επικίνδυνη, αφού οι σημερινοί νέου τύπου ψηφιακοί μαστογράφοι, εκπέμπουν πολύ μικρή δόση ακτινοβολίας η οποία δεν υποβάλλει σε κίνδυνο την υγεία της εξεταζόμενης. Επιπροσθέτως τονίζεται ότι στην διεθνή βιβλιογραφία δεν υπάρχει άμεση τεκμηρίωση ότι η δόση ακτινοβολίας που χρησιμοποιείται στην μαστογραφία σε γυναίκες που βρίσκονται στην 4η δεκαετία προκαλεί καρκίνο του μαστού ή οποιονδήποτε άλλο κίνδυνο για την υγεία. 

Η μαστογραφία ανιχνεύει όλες τις κακοήθειες; Υπάρχει περιθώριο λάθους ;Έχει μειονεκτήματα; 

Βεβαίως, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι ποσοστό 8-12% των καρκίνων δεν απεικονίζονται στην μαστογραφία.

Γι’ αυτό είναι απαραίτητο, σε κάθε περίπτωση, να γίνεται ψηλάφηση από ειδικό ιατρό και λήψη ιστορικού συνδυαστικά με την μαστογραφία. 

Όπως όλες οι εξετάσεις έτσι και η μαστογραφία έχει ορισμένα μειονεκτήματα όπως

. μειωμένη διαγνωστική αξία σε γυναίκες με πάρα πολύ πυκνούς (νεανικούς) μαστούς.

. αδυναμία διάκρισης της τοπικής υποτροπής από μετεγχειρητική ουλή. 

. ανίχνευση πολυεστιακής νόσου . διαφορική διάγνωση απλής φλεγμονής από φλεγμονώδες νεόπλασμα. 

. σε γυναίκες με τοποθέτηση προθεμάτων σιλικόνης εφόσον επιλέγουν την απλή μαστογραφία και όχι την ψηφιακή. Τέλος η μαστογραφία για να είναι αξιόπιστη ως μέθοδος απαιτείται η άρτια τεχνική της, η απόλυτη εξειδίκευση και η αποκλειστική απασχόληση του ακτινολόγου με το αντικείμενο του μαστού.

Πώς θα επιλέξουμε που θα πάμε να κάνουμε μαστογραφία; Ποιές είναι οι προδιαγραφές που θα πρέπει να καλύπτουν τα κέντρα που διενεργούν μαστογραφίες; 

Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες Γραμμές της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια μονάδα διαγνωστικής απεικόνισης μαστού πρέπει να τηρεί τα παρακάτω:

. Πραγματοποίηση τουλάχιστον 1.000 μαστογραφιών κατ’ έτος

. Κατοχή ειδικού εξοπλισμού για διαγνωστική μαστογραφία και υπερηχογράφημα και κατάλληλες συνθήκες εμφάνισης (ψηφιακής τεχνολογίας μηχάνημα- εκτυπώσεις με Laser κάμερα).

. Τήρηση των φυσικό-τεχνικών προδιαγραφών των κατευθυντήριων γραμμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

. Ο τεχνολόγος μαστού που πραγματοποιεί την μαστογραφία πρέπει να έχει τουλάχιστον 40 ώρες ειδικής εκπαίδευσης της τεχνικής για μαστογραφία και να λαμβάνει μέρος σε τμήματα αξιολόγησης της ποιότητας και σε ενημερωτικά σεμινάρια.

. Εκπαιδευμένοι ακτινολόγοι-απεικονιστές με τουλάχιστον 60 ώρες ειδικής εκπαίδευσης και μελέτη τουλάχιστον 500 μαστογραφιών κατ’ έτος.

Όλος ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται για την μαστογραφία, πρέπει να υπόκειται σε τακτικό έλεγχο ποιότητας ώστε να επιτυγχάνονται και να διατηρούνται τα τα βέλτιστα ποιοτικά επίπεδα εφόσον αυτός βρίσκεται σε λειτουργία. 

Ο τακτικός έλεγχος της ποιότητας διεξάγεται για την εξασφάλιση: 

1. Της απόδοσης των εικόνων με τις όσο το δυνατόν περισσότερες διαγνωστικές πληροφορίες ώστε να ανιχνεύονται ακόμη και οι μικρότεροι όγκοι ή ανωμαλίες.

2. Μιας σταθερής ποιότητας εικόνα η οποία θα συμφωνεί με εκείνη που έχει ληφθεί σε άλλα κέντρα προληπτικού ελέγχου.

3. Της δόσης της ακτινοβολίας που δέχεται μία γυναίκα να είναι όσο γίνεται σε χαμηλότερο επίπεδο (επιτυγχάνετε μόνο σε ψηφιακά μηχανήματα).

Ορισμένες τακτικές μετρήσεις του ποιοτικού ελέγχου είναι δυνατόν να διενεργούνται από το τοπικό προσωπικό, ενώ άλλες θα πρέπει να πραγματοποιούνται από ειδικά εκπαιδευόμενους Ακτινοφυσικούς. Όλες οι μετρήσεις θα ακολουθούν ένα γραπτό πρωτόκολλο τηρώντας τις προδιαγραφές του προγράμματος εξασφάλισης της ποιότητας.

Τα κριτήρια για μια ποιοτική αξιολόγηση της εικόνας είναι:

. Σωστή τοποθέτηση της συσκευής αυτόματης έκθεσης

. Ενδεδειγμένη συμπίεση

. Απουσία αναδίπλωσης του δέρματος, αντικειμένων που παρεμβάλλονται όπως οι   ώμοι, artifact κίνησης, η απουσία άλλων αντικειμένων όπως η σκόνη επάνω στην   εικόνα.

. Σωστή αναγνώριση

. Σωστή έκθεση

. Σωστή τεχνική εμφάνισης του film

. Συμμετρικές εικόνες.

Οι γυναίκες πριν αποφασίσουν που θα απευθυνθούν για την μαστογραφία τους θα πρέπει να έχουν διερευνήσει ότι στο κέντρο που εξετάζονται τηρούνται όλες οι ως άνω προϋποθέσεις καθώς έχει οριστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να τους παρέχονται οι καλύτερες δυνατές υπηρεσίες.

Πηγή: patriarcheas-med.gr