Κηδεμόνας για Σκολίωση και Κύφωση: Το ζήτημα της μη αναγκαίας θεραπείας (overtreatment) στην Ελλάδα

του Νίκος Καραβίδας, PT, MSc Sports Physiotherapy, medlabnews.gr

Οι διεθνείς επιστημονικές κοινότητες Scoliosis Research Society (SRS) και Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment (SOSORT) δίνουν σαφείς κατευθυντήριες οδηγίες για τις ενδείξεις εφαρμογής του κηδεμόνα σε άτομα με Ιδιοπαθή Σκολίωση και Κύφωση. Όσον αφορά την σκολίωση, ο κηδεμόνας θα πρέπει να εφαρμόζεται μόνο σε παιδιά που ακόμα αναπτύσσονται, με σκολιωτική γωνία 25 έως 45 μοίρες, ενώ για την κύφωση πάλι μόνο σε παιδιά που ακόμα αναπτύσσονται, με κυφωτική γωνία 55 έως 80 μοίρες και σφηνοειδή παραμόρφωση των σπονδύλων (κύφωση τύπου Scheuermann).

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε για το έτος 2014 σε εφήβους που τους συστήθηκε θεραπεία με κηδεμόνα για Σκολίωση ή Κύφωση. Συνολικά εξετάστηκαν 167 άτομα, 118 με σκολίωση και 49 με κύφωση. Ως overtreatment ορίστηκε η επιπλέον θεραπεία από όση πραγματικά χρειαζόταν, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι SRS και SOSORT, δηλαδή η μη αναγκαία χρήση του κηδεμόνα, που περιλάμβανε άτομα που δεν θα έπρεπε να ξεκινήσουν την θεραπεία με κηδεμόνα ή άτομα που θα έπρεπε να είχαν ολοκληρώσει νωρίτερα την θεραπεία με κηδεμόνα.

Τα αποτελέσματα της έρευνας ανέδειξαν ένα πολύ υψηλό ποσοστό overtreatment με κηδεμόνα στην Ελλάδα, που έφτασε το 42.5% (71 στα 167 άτομα). Πιο συγκεκριμένα, στο γκρουπ της σκολίωσης 32 άτομα (22.8%) είχαν γωνία κάτω από 25 μοίρες, 12 άτομα (10.2%) έβαλαν κηδεμόνα μετά το τέλος της οστικής ανάπτυξης και 12 άτομα (10.2%) δεν τελείωσαν την θεραπεία όταν θα έπρεπε. Στο γκρουπ της κύφωσης, 11 άτομα (22.5%) δεν είχαν ακτινολογικά και κλινικά ευρήματα Scheuermann, 3 άτομα (6.1%) ξεκίνησαν την θεραπεία με κηδεμόνα μετά το τέλος της οστικής ανάπτυξης και 6 άτομα (12.2%) δεν τελείωσαν την θεραπεία όταν θα έπρεπε.

Δυστυχώς, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της έρευνας πρόκειται για ένα γενικευμένο φαινόμενο στην χώρα μας, καθώς η σύσταση για κηδεμόνα έγινε από 34 διαφορετικούς γιατρούς από όλη την Ελλάδα. Πιθανές αιτίες για την ύπαρξη του πολύ υψηλού ποσοστού μη αναγκαίας θεραπείας με κηδεμόνα για τις παθήσεις της σπονδυλικής στήλης είναι η άγνοια των διεθνών κατευθυντηρίων οδηγιών από μεγάλη πλειοψηφία του ιατρικού κόσμου, η άγνοια του ρόλου των Ειδικών Φυσικοθεραπευτικών Ασκήσεων για την Σκολίωση και την Κύφωση, όπως με τις μεθόδους Schroth και SEAS, στην αντιμετώπιση μικρών και μεσαίων παραμορφώσεων και πιθανοί κερδοσκοπικοί λόγοι.

Οι μέθοδοι Schroth και SEAS έχουν ειδικές ασκήσεις που βασίζονται στην τρισδιάστατη αυτοδιόρθωση της στάσης, στην ενεργητική επιμήκυνση της σπονδυλικής στήλης, στην εφαρμογή της στροφικής αναπνοής σε σκολιώσεις και στην εκπαίδευση για την διατήρηση των διορθώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού. Οι ασκήσεις δεν έχουν καμία σχέση με γενικότερη γυμναστική και διδάσκονται μόνο από πιστοποιημένους θεραπευτές. Είναι αναγνωρισμένες από τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες και η αποτελεσματικότητα τους είναι αποδεδειγμένη με πλήθος δημοσιευμένων ερευνών.

Εικ. 1 Ασκήσεις της μεθόδου Schroth για την Σκολίωση

Η άσκοπη θεραπεία με κηδεμόνα μπορεί να προκαλέσει σημαντικά ψυχοκοινωνικά και οικονομικά προβλήματα στα παιδιά και την οικογένεια τους και θα πρέπει να αποφεύγεται. Η παρούσα έρευνα παρουσιάστηκε από τον υπογράφοντα στο Ετήσιο Συνέδριο της SOSORT στο Κατοβίτσε της Πολωνίας τον Μάιο του 2015 και θα δημοσιευτεί στο περιοδικό Scoliosis and Spinal Deformities στο προσεχές μέλλον.