Επαγγελματική εξουθένωση και ιατρικά λάθη, Διάλεξη στην Ιατρική στο ΑΠΘ

To 42% των γιατρών (παθολόγων, παιδιάτρων, χειρουργών) στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης έχουν επαγγελματική εξουθένωση (burnout), ενώ το 47% – 51% των ερωτηθέντων, στο πλαίσιο του πολυκεντρικού ευρωπαϊκού προγράμματος “Επαγγελματική εξουθένωση γιατρών, φροντίδα υγείας, και ασφάλεια ασθενών”, ανέφεραν ότι έκαναν τουλάχιστον ένα λάθος τον τελευταίο μήνα, και το 4% – 5% ανέφεραν ότι τα λάθη ήταν περισσότερα από τέσσερα. Να σημειωθεί, ότι σε κανένα από τα νοσοκομεία που συμμετείχαν στην έρευνα δεν υπήρχε επίσημο σύστημα καταγραφής λάθους.

   Δεν υπάρχει σύστημα καταγραφής ιατρικών λαθών στην Ελλάδα

   “Η επαγγελματική εξουθένωση είναι ένας από τους βασικούς παράγοντες που σχετίζονται με τα ιατρικά λάθη. Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν αρχικά ότι σε κανένα από τα συμμετέχοντα νοσοκομεία δεν υπήρχε επίσημο σύστημα καταγραφής λάθους. Και επειδή στην Ελλάδα δεν υπάρχει σύστημα καταγραφής των ιατρικών λαθών, όπως υπάρχει σε άλλες χώρες, δεν ξέρει κανείς αυτά τα λάθη και επομένως δεν μπορεί να γίνει πρόληψη”, ανέφερε στο ΑΠΕ – ΜΠΕ η αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ, Εύχαρις Παναγοπούλου, η οποία είναι η υπεύθυνη του ευρωπαϊκού προγράμματος “Επαγγελματική εξουθένωση γιατρών, φροντίδα υγείας, και ασφάλεια ασθενών” το οποίο συντονίζει από το 2009 το Ιατρικό Τμήμα της Σχολής Επιστημών Υγείας του του ΑΠΘ.

   Σημειώνεται, ότι στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος, το οποίο έχει ως στόχο την καταγραφή των παραγόντων που σχετίζονται με την επαγγελματική εξουθένωση των νοσοκομειακών γιατρών και τον τρόπο που αυτή επιδρά στην ποιότητα και ασφάλεια των υπηρεσιών υγείας, ερωτήθηκαν 4000 γιατροί από χώρες της Ευρώπης, ενώ στο τμήμα της έρευνας που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, ερωτήθηκαν 600 γιατροί από νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης. Το έργο οδήγησε στο σχεδιασμό παρεμβάσεων μέσα από την ιατρική εκπαίδευση που προωθούν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στα νοσοκομεία. Στο έργο συμμετέχουν ως εταίροι πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, από την Αγγλία, την Πορτογαλία, την Κροατία, τα Σκόπια, τη Βουλγαρία, τη Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Ρουμανία και την Ελλάδα.

    Οι παράγοντες των ιατρικών λαθών

   “Και στις τρεις ειδικότητες (παθολόγοι, παιδίατροι , χειρουργοί) τα ιατρικά λάθη ήταν αποτέλεσμα τριών παραγόντων: Πρωτίστως και με μεγάλη διαφορά στη βαρύτητα, τα λάθη ήταν αποτέλεσμα κακής ή ελλιπούς ομαδικής συνεργασίας. Δευτερεύουσας σημασίας τα λάθη σχετιζόταν με το φύλο, με τις γυναίκες να κάνουν λιγότερα, και την εμπειρία, με τους περισσότερους έμπειρους να κάνουν περισσότερα. Συνήθως δεν είναι λάθη που οδηγούν σε θάνατο τον ασθενή. Τα πιο συνήθη είναι η χορήγηση λανθασμένης δοσολογίας φαρμάκου, ή λανθασμένη διάγνωση. Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι σε μια εποχή που η ιατρική πράξη γίνεται όλο και πιο πολυπαραγοντική είναι όχι μόνο αντιεπιστημονικό, αλλά και παράλογο να αναζητούμε ευθύνες μόνο σε ένα άτομο. Ακόμη και στις περιπτώσεις που υπάρχει δόλος, υποχρέωση ενός συστήματος είναι να έχει μηχανισμούς καταγραφής, και πρωτόκολλα πολλαπλών ελέγχων, κάτι που απουσιάζει από την ελληνική πραγματικότητα”, επισήμανε η κ. Παναγοπούλου.

    Κέντρο Στήριξης Επαγγελματιών Υγείας στη Θεσσαλονίκη

   “Τα αποτελέσματα του έργου συμβαδίζουν με δεδομένα από την υπόλοιπη Ευρώπη και την Αμερική που δείχνουν ότι βασικό πρόβλημα σήμερα των συστημάτων υγείας, είναι η εξουθένωση, η πτώση στην απόδοση και την ικανοποίηση του ιατρικού προσωπικού. Απαραίτητη προϋπόθεση για ένα ασφαλές σύστημα υγείας είναι υγιείς και ικανοποιημένοι γιατροί”, τόνισε η κ. Παναγοπούλου.

   Με βάση τα αποτελέσματα του προγράμματος, αποφασίστηκε να συσταθεί στη Θεσσαλονίκη, από την ίδια ομάδα που συντόνισε το έργο, ένα Κέντρο Στήριξης Επαγγελματιών Υγείας, υπό την αιγίδα του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ. Το Κέντρο, που αναμένεται να λειτουργήσει στον Ιανουάριο του 2019, θα έχει τηλεφωνική γραμμή, θα λειτουργεί online, και θα μπορούν να απευθύνονται σε αυτό γιατροί από όλη την Ελλάδα. Στόχος του Κέντρου είναι η πρόληψη και αντιμετώπιση της επαγγελματικής εξουθένωσης στους γιατρούς, ώστε να επιτευχθεί η προάσπιση της υγείας, η ικανοποίηση, αλλά και η διασφάλιση της ποιότητας φροντίδας υγείας, καθώς και η πρόληψη των λαθών. Το Κέντρο θα οργανώνει ατομικά και ομαδικά προγράμματα προαγωγής της ψυχοσωματικής υγείας των γιατρών και θα προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εργαζόμενους στον ιατρικό χώρο.

    Διάλεξη για την επαγγελματική εξουθένωση και τα ιατρικά λάθη

   Στο πλαίσιο του πρόγραμματος εκπαίδευσης νέων μελών του Διδακτικού και Ερευνητικού Προσωπικού, των ακαδημαϊκών υποτρόφων και των επιστημονικών συνεργατών του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, η κ. Παναγοπούλου, θα δώσει, στις 14 Μαρτίου, διάλεξη με θέμα: “Επαγγελματική εξουθένωση και ιατρικά λάθη” (ώρες 17.00 με 18.30) στο ισόγειο του κτιρίου της Γραμματείας Ιατρικής (απέναντι από το ΑΧΕΠΑ), στην αίθουσα μεταπτυχιακών μαθημάτων.

   Κατά τη διάρκεια της διάλεξης, που βασίζεται σε ερευνητικά δεδομένα από τον ελληνικό χώρο, θα αναλυθούν οι παράγοντες που οδηγούν στο σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης του ιατρικού προσωπικού οι οποίοι, σύμφωνα με την ομιλήτρια, είναι οι ίδιοι που οδηγούν στο ανθρώπινο ιατρικό λάθος, και θα συζητηθούν τρόποι πρόληψης και αντιμετώπισης του φαινομένου.